11 تا از بدترین اختلالات شخصیتی چیست؟

اختلالات شخصیتی شرایط پیچیده سلامت روانی هستند که بر بخش‌های مختلف زندگی فرد از جمله رفتار، افکار و احساسات روزانه تأثیر می‌گذارد. همچنین می توانند بر نحوه درک و ارتباط فرد با سایر افراد و همچنین سلامت و رفاه عمومی او تأثیر بگذارد.

آشنایی با این اختلال ها و شناسایی آنها، اولین قدم برای درمان این مشکلات است.

اختلال شخصیتی چیست؟

اختلال های شخصیتی، نوعی اختلال روانی هستند که در آن الگوی فکری، عملکردی و رفتاری سفت و سخت و ناسالم در زندگی فرد نمایان است. فرد مبتلا به اختلال شخصیتی در درک و ارتباط با موقعیت ها و افراد مشکل دارد.

انواع مختلفی از این اختلالات وجود دارد که می تواند از خفیف بودن و نسبتاً قابل کنترل بودن تا تأثیر شدید و پایدار بر توانایی عملکرد فرد؛ متغیر باشند.

11 نوع اختلالات شخصیتی

تا به حال انواع مختلفی از اختلال های شخصیتی به طور کامل شناخته شده‌اند. 11 تا از بدترین اختلالات شخصیتی شامل موارد زیر می‌باشند:

1. اختلال شخصیت وابسته
2. اختلال شخصیت پارانوئید
3. اختلال شخصیت اسکیزوئید
4. اختلال شخصیت اسکیزوتایپی
5. اختلال شخصیت اجتنابی
6. اختلال شخصیت وسواسی جبری (OCPD)
7. اختلال شخصیت هیستریونیک
8. اختلال شخصیتی خودشیفتگی
9. اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD)
10. اختلال شخصیت عاطفی ناپایدار (EUPD)، همچنین به عنوان اختلال شخصیت مرزی (BPD) شناخته می شود.
11. اختلال شخصیت تکانشی (یک زیرگروه از BPD)

۱. اختلال شخصیت وابسته

اگر شما برای تصمیم گیری در زندگی روزمره خود به دیگران وابسته هستید و اغلب به دیگران اجازه می‌دهید در اکثر زمینه‌ها مسئولیت شما را بپذیرند. اگر اعتماد به نفس پایینی دارید و در مقابل دیگران مطیع یا منفعل به نظر می‌رسید، ممکن است به اختلال دچار باشید.

۲. اختلال شخصیت پارانوئید

مشخصه این مشکل در اعتماد کردن به دیگران و باور اینکه آنها به نحوی از شما سوء استفاده خواهند کرد، است. اگر شما مبتلا به این اختلال باشید، ممکن است خطر را در موقعیت‌های روزمره تفسیر کنید.

۳. اختلال شخصیت اسکیزوئید

اگر احساس می‌کنید که روابط مانع زندگی روزمره شما می شوند و دیگران فقط برای شما مشکل ایجاد می کنند. یا تمایلی برای ایجاد روابط، حتی با سایر اعضای خانواده خودتان هم ندارید، ممکن است به اختلال شخصیتی اسکیزوئید دچار باشید.

۴. اختلال شخصیت اسکیزوتایپی

این اختلال اغلب با رفتارهای عجیب و غریب ترکیب می شود، و با وجود آن پیدا کردن و ایجاد روابط نزدیک اغلب بسیار دشوار است. ممکن است افراد از کلمات و عباراتی استفاده کنند که دیگران آن را غیرعادی بدانند.

در حالی که افکار و باورهای توهم‌آمیز، مانند باور داشتن قدرت‌های ویژه، می‌تواند باعث شود که وقتی دیگران این عقاید را به اشتراک نمی‌گذارند، احساس اضطراب یا تنش کنند.

۵. اختلال شخصیت اجتنابی

این اختلال به عنوان اختلال شخصیتی مضطرب نیز شناخته می شود، شخصیت اجتنابی باعث می‌شود افراد از موقعیت هایی که مجبور هستند زمان قابل توجهی را با دیگران بگذرانند، مانند محل کار یا مدرسه، اجتناب کنند.

این افراد نسبت به عدم تایید بیش از حد حساس هستند و دائما نگران طرد شدن در محیط های اجتماعی هستند.

۶. اختلال شخصیت وسواسی جبری (OCPD)

افراد مبتلا به این اختلال باید همه چیز را مرتب نگه دارند و بر محیط اطراف خود کنترل داشته باشند، که باعث می‌شود انتظارات بالایی از خود و سایر افراد در کار و سایر تنظیمات متمرکز بر توانایی داشته باشند.

درباره وسواس و نحوه درمان آن در مقاله موثرترین درمان وسواس فکری ۲۰۲۳ بیشتر بخوانید.

۷. اختلال شخصیت هیستریونیک

این اختلال مشابه اختلال شخصیتی تکانشی ست، که ممکن است  فرد از اینکه مرکز توجه نباشد احساس ناراحتی کند. این افراد میل شدیدی برای سرگرم کردن منظم افراد دارند و به راحتی تحت تأثیر احساسات و نظرات دیگران نسبت به خودشان قرار می‌گیرند.

۸. اختلال شخصیتی خودشیفتگی

افراد مبتلا ممکن است خودخواه به نظر برسند و مرتباً نیازهای خود را بالاتر از دیگران اولویت قرار دهند. آنها معتقدند که دلایل منحصر به فردی وجود دارد که آنها را متفاوت یا بهتر از دیگران می کند.

۹. اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD)

افراد ASPD ممکن است رفتار خطرناک و گاهی غیرقانونی داشته باشند و عموماً به گونه‌ای رفتار کنند که برای دیگران ناخوشایند باشد. این افراد ممکن است قبلاً سابقه کیفری داشته باشند و در هنگام بدرفتاری با دیگران احساس گناه کمی داشته باشند یا اصلاً احساس گناه نکنند.

۱۰. اختلال شخصیت مرزی (BPD)

به عنوان اختلال شخصیت هیجانی ناپایدار (EUPD) شناخته می شود که در آن فرد اغلب احساسات شدیدی را تجربه خواهد کرد که می تواند از چند ساعت تا چند روز ادامه داشته باشد.

نوسانات بین نهایت شادی و خودباوری تا احساس ضعف، اغلب در یک روز متفاوت است. ممکن است حفظ روابط پایدار برای این افراد دشوار باشد، و حتی افکار خودکشی و آسیب رساندن به خود را نیز تجربه کنند.

۱۱. اختلال شخصیت تکانشی

این یکی از زیرشاخه های BPD است و با سایر انواع این اختلال بسیار متفاوت است زیرا در نظر دیگران این افراد کاریزماتیک به نظر می رسند.

این افراد از قرار گرفتن در مرکز توجه، لذت می‌برند و حتی ممکن است به  همین علت در فعالیت های خطرناک شرکت کنند. اگرچه ایجاد ارتباط معنادار با دیگران برای این افراد دشوار است.

3 طبقه بندی اختلالات شخصیتی

انواع مختلف این اختلال ها علائم متفاوتی دارند. به عنوان مثال، احتمال اینکه فردی با اختلال شخصیتی مرزی علائم مشابهی را با فردی که مبتلا به اختلال شخصیتی پارانوئیدی ست تجربه کند، تقریبا 0 است.

برای کمک به درک بهتر برخی از علائم و ویژگی‌ها، این اختلال ها در سه گروه مختلف طبقه‌بندی شده اند.

گروه A

این دسته شامل اختلالاتی که با رفتار های غیر متعارف مشخص می شود، است. این گروه شامل اختلال های شخصیتی پارانوئید، اسکیزوئید و اسکیزوتایپی است.

گروه B

این گروه شامل اختلالاتی با علائم چشمگیر و غیرقابل پیش بینی است. مثل اختلالات شخصیتی خودشیفته، هیستریونیک و ضد اجتماعی است. BPD و اختلال شخصیتی تکانشی نیز در گروه B قرار می گیرند.

گروه C

گروهی که شامل اختلالاتی است که در آن افراد معمولاً علائم ترس و اضطراب را تجربه می کنند. این گروه شامل اختلال شخصیتی اجتنابی، OCPD و اختلال شخصیتی وابسته است.

هنگامی که برای ارزیابی اختلال ها به تراپیست یا متخصص خود مراجعه می کنید، آنها می توانند هر گروه را با جزئیات بیشتری برای شما توضیح دهند.

تشخیص اختلال شخصیتی چگونه است؟

مدیریت یک اختلال شخصیتی بدون حمایت و درمان مناسب می تواند بسیار دشوار باشد. برای دریافت درمان صحیح،  ابتدا باید اختلال خود را تشخیص دهید تا بتوان برنامه های درمانی مناسبی را در نظر گرفت.

برای تشخیص، با یک روانشناس صحبت کنید و برای او تمام علائمی را که تجربه می کنید بازگو کنید.
پس از تشخیص،  روانشناس گزینه های درمانی را با شما در میان می‌گذارد که معمولا تراپی و روان درمانی یکی از بهترین گزینه هاست.

برای آشنایی بهتر با روان درمانی مقاله تراپی چیست و چرا خوبه و ۴ نوع آن بخوانید.

منبع:

• Types of Personality Disorder