اختلال سایکوسوماتیک چیست؟
اختلال سایکوسوماتیک یک اختلال در سلامت روان است، که اغلب بدون هیچ توضیح پزشکی منجر به علائم فیزیکی می‌شود.
این اختلال می‌تواند تقریباً هر قسمت از بدن را تحت تأثیر قرار دهد. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً به دنبال مراقبت های پزشکی هستند و معمولا با پیدا نکردن دلیلی درست برای علائم خود ناامید می‌شوند.
اختلال سایکوسوماتیک چیست؟
اختلال سایکوسوماتیک یا روان تنی یک اختلال روانی است که شامل بروز علائم فیزیکی است که معمولاً توضیح پزشکی ندارد.
افراد مبتلا به این بیماری ممکن است افکار، احساسات یا نگرانی های بیش از حد در مورد علائم فیزیکی خود داشته باشند، که بر توانایی آنها برای عملکرد خوب تأثیر می‌گذارد.
افراد مبتلا به اختلال روان تنی معمولاً علائم آشکار مشکل روانپزشکی را گزارش نمی‌کنند. در عوض، آنها بر این باورند که مشکلات آنها ناشی از شرایط پزشکی است.
آنها معمولاً برای انجام آزمایش‌ها و درمان‌ها به پزشک مراجعه می‌کنند، اغلب تشخیصی دریافت نمی‌کنند، که ممکن است منجر به ناامیدی و ناراحتی آنها شود.
اختلال روان تنی گاهی اوقات اختلال علائم جسمی، یا اختلال درد جسمی نامیده می‌شود.
این اختلال علائم جسمی چقدر شایع است؟
اختلال علائم جسمی برای حدود 5 تا 7 درصد از جمعیت عمومی رخ می‌دهد. به دلایلی نامشخص این اختلال در زنان حدود 10 برابر بیشتر از مردان رواج دارد.
چه کسانی ممکن است اختلال علائم جسمی داشته باشند؟
هر فردی در هر سنی ممکن است به بیماری سایکوسوماتیک مبتلا شده باشد.
مطالعات نشان داده‌اند که برخی از چیزها ممکن است افراد را بیشتر در معرض بیماری روان تنی قرار دهند:
- سبک زندگی پر هرج و مرج
- مشکل در تشخیص و بیان احساسات
- غفلت دوران کودکی
- سابقه سوء استفاده جنسی
- سایر شرایط روانی، مانند افسردگی یا اختلالات شخصیتی
- سوء مصرف مواد (مانند اعتیاد به الکل یا مواد مخدر)
- بیکاری
اختلال سایکوسوماتیک چگونه می‌تواند بر بدن تأثیر بگذارد؟
اختلال علائم جسمی می‌تواند تقریباً هر قسمت از بدن را تحت تأثیر قرار دهد. نمونه های رایج از تاثیرات این اختلال در بدن عبارتند از:
- خستگی
- بی‌خوابی
- درد عضلانی یا کمردرد
- فشار خون بالا
- مشکل در تنفس (تنگی نفس)
- سوء هاضمه (ناراحتی معده)
- سردرد و میگرن
- اختلال نعوظ (ناتوانی جنسی)
- بثورات پوستی (درماتیت)
- زخم معده
عوامل بروز روان تنی
دانشمندان درباره عوامل بروز این اختلال روانی مطمئن نیستند.
برخی معتقدند که استرس هورمون ها و مواد شیمیایی را در بدن آزاد می‌کند که باعث آسیب یا اختلال در عملکرد می‌شود و در نهایت باعث بروز این اختلال می‌شوند.
علائم اختلال سایکوسوماتیک چیست؟
علاوه بر خود علائم جسمی (به عنوان مثال، درد یا ناراحتی معده)، علائم اختلال روان تنی اغلب شامل موارد ذیل نیز می‌شوند:
- عصبانی یا تحریک پذیر شوند؛ زیرا معتقدند نیازهای پزشکی آنها برآورده نمی‌شود.
- افسردگی یا اضطرب
- مراجعه های مکرر به ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی، پریدن از یک پزشک به پزشک دیگر
- مشکلات اجتماعی در کار یا مدرسه
تشخیص اختلال روان تنی
یک روانشناس می‌تواند تشخیص بیماری سایکوسوماتیک را بر اساس موارد زیر آغاز کند:
- تاریخچه بازدید از ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی
- معاینه بدنی
- نتایج منفی در آزمایشات
برای تشخیص اختلال علائم جسمی، فرد باید موارد زیر را داشته باشد:
- یک یا چند علامت که باعث ناراحتی یا اختلال در زندگی روزمره می‌شود.
- سابقه داشتن علائم سایکوسوماتیک حداقل به مدت شش ماه
- افکار مداوم، نگرانی یا اضطراب در مورد علائم
آزمایشات اختلال علائم جسمی
یک روانپزشک ممکن است برای رد سایر شرایط پزشکی، آزمایش هایی مانند آزمایش خون یا رادیولوژی، را تجویز کند.
اما هنگامی که روانپزشک نسبت به علائم سایکوسوماتیک مطمئن هستند، معمولاً هیچ آزمایشی را درخواست نمی‌کنند. در عوض، آنها سعی می‌کنند از بیماران خود در برابر استرس و هزینه های آزمایش ها و روش های غیر ضروری محافظت کنند.
درمان درد روان تنی و سایر علائم جسمی
چندین روش درمانی می‌تواند به افراد مبتلا به سایکوسوماتیک کمک کند، از جمله:
- درمان شناختی رفتاری
- داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی
- درمان مبتنی بر ذهن آگاهی
- ارجاع به متخصص سلامت روان (مثلا روانپزشک یا روانشناس).
- تماس منظم با پزشک های اولیه خود
چگونه می توانم از اختلال روان تنی پیشگیری کنم؟
راهبردهای کاهش و مدیریت استرس ممکن است به شما در پیشگیری یا کاهش بیماری علائم جسمی کمک کند. مثالها عبارتند از:
- در مورد آنچه می‌توانید و نمی‌توانید کنترل کنید واقع بین باشید.
- به طور منظم ورزش کردن
- به اندازه کافی خوابیدن
- نوشتن برای افزایش آگاهی از افکار و احساسات خود
- الکل را محدود کنید و از سیگار کشیدن خودداری کنید
- حفظ رژیم غذایی و وزن سالم
- مدیتیشن یا تمرین آرام سازی پیشرونده عضلات
- به دنبال حمایت از عزیزان خود باشید
- برای کاهش فشار روی خود محدودیت هایی را تعیین کنید.
اختلال سایکوسوماتیک یک مشکل در سلامت روان است، که معمولاً بدون هیچ توضیح یا تشخیص پزشکی دیگری منجر به علائم فیزیکی می‌شود.
روان تنی می‌تواند تقریباً هر قسمت از بدن را تحت تأثیر قرار دهد. افراد مبتلا به علائم جسمی اغلب به دنبال مراقبت های پزشکی مکرر برای آزمایش ها و درمان ها هستند و به طور فزاینده ای نگران یا مضطرب می‌شوند.
دانستن این نکته مهم است که اختلال علائم جسمی با «تقلب کردن» یا اغراق کردن علائم یکسان نیست. آنها علائم واقعی و ناراحت کننده هستند که منشا آنها به جای عوامل فیزیکی، روانی است.
اگر علائم طولانی مدت و غیر قابل توضیح دارید، با یک روانشناس خوب صحبت کنید. درمان های رفتاری و تغییر سبک زندگی می‌تواند از انجام آزمایش ها و درمان های غیر ضروری جلوگیری کند و به کاهش علائم شما کمک کند.