اسکیزوفرنی Schizophrenia چیست؟
اسکیزوفرنی در واقع قطع ارتباط با واقعیت است، که این شامل توهم و هذیان هم می‌شود. این اختلال همچنین بر توانایی شما در تشخیص علائم شما تأثیر می‌گذارد و این یک اختلال و در واقع بیماری جدی و شدید است، اما خوشبختانه قابل درمان است.
اسکیزوفرنی چیست؟
اسکیزوفرنی (Schizophrenia) یک بیماری روانپزشکی است که اثرات شدیدی بر سلامت جسمی و روحی شما دارد. این بیماری عملکرد مغز شما را مختل می‌کند و با چیزهایی مانند افکار، حافظه، حواس و رفتارهای شما تداخل پیدا می‌کند. در نتیجه، ممکن است در بسیاری از بخش‌های زندگی روزمره خود دچار مشکل شوید.
اسکیزوفرنی درمان نشده اغلب روابط شما (حرفه ای، اجتماعی، عاشقانه و غیره) را مختل می‌کند. همچنین می‌تواند باعث شود که در سازماندهی افکار خود دچار مشکل شوید و ممکن است به گونه‌ای رفتار کنید که شما را در معرض آسیب‌ها یا سایر بیماری‌ها نیز قرار دهد.
انواع اسکیزوفرنی
روانپزشکان در گذشته این بیماری را به انواع مختلف اسکیزوفرنی مانند اسکیزوفرنی پارانوئید و اسکیزوفرنی کاتاتونیک تقسیم کردند. اما انواع آن در تشخیص یا درمان آن بسیار مفید نبودند. در عوض، کارشناسان اکنون اسکیزوفرنی را به عنوان طیفی از شرایط می‌بینند، از جمله:
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپی (که در دسته اختلالات شخصیت نیز قرار می‌گیرد).
- اختلال هذیانی
- اختلال روانی مختصر
- اختلال اسکیزوفرنی فرم
- اختلال اسکیزوافکتیو
- سایر اختلالات طیف اسکیزوفرنی (مشخص یا نامشخص). این تشخیص به ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی اجازه می‌دهد تا تغییرات غیرمعمول اسکیزوفرنی را تشخیص دهند.
این بیماری چه کسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
این اختلال در سنین 15 تا 25 سالگی برای مردان و افرادی که در بدو تولد مرد هستند (AMAB) و بین 25 تا 35 سالگی برای زنان و افرادی که در بدو تولد زن تعیین شده‌اند (AFAB) شروع می‌شود. این بیماری مردان و زنان را به تعداد مساوی تحت تأثیر قرار می‌دهد.
حدود 20 درصد از موارد جدید اسکیزوفرنی در افراد بالای 45 سال رخ می‌دهد و این موارد بیشتر در مردان و افراد AMAB رخ می‌دهد.
بروز اسکیزوفرنی در کودکان نادر، اما ممکن است. وقتی اسکیزوفرنی در دوران کودکی شروع می‌شود، معمولاً شدیدتر و درمان آن سخت‌تر است.
اسکیزوفرنیا چقدر شایع است؟
اسکیزوفرنی یک بیماری تا حدودی شایع است و در سراسر جهان، 221 نفر از هر 100 هزار نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
از کجا بفهمیم اسکیزوفرنی داریم؟
علائم اسکیزوفرنی عبارتند از هذیان، توهم، گفتار نامنظم، حرکات غیرمعمول و کاهش توانایی شما در انجام کارها همانطور که انتظار می‌رود؛ اما بطور کلی این بیماری می‌تواند شامل طیف گسترده ای از علائم احتمالی باشد.
پنج علامت اصلی اسکیزوفرنیا چیست؟
بسیاری از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نمی‌توانند تشخیص دهند که علائم آن را دارند. اما اطرافیان آنها ممکن است، متوجه آن بشوند. پنج علامت اصلی اسکیزوفرنی شامل موارد ذیل می‌شود:
1. هذیان ها:
هذیان‌ها باورهای نادرستی هستند که شما حتی زمانی که شواهد زیادی مبنی بر اشتباه بودن آن باورها وجود دارد، به آنها اعتقاد دارید. به عنوان مثال، ممکن است فکر کنید که کسی آنچه را که فکر می‌کنید، می‌گویید یا انجام می‌دهید کنترل می‌کند.
2. توهمات:
توهمات شامل این می‌شود که شما فکر می‌کنید می‌توانید چیزهایی را ببینید، بشنوید، بو کنید، لمس کنید یا بچشید که وجود ندارند، مانند شنیدن صداها.
3. صحبت کردن نامنظم یا نامنسجم:
ممکن است هنگام صحبت کردن در سازماندهی افکار خود مشکل داشته باشید. همچنین ممکن است مشکلی در ادامه دادن بحث خود داشته باشید، یا ممکن است افکار شما آنقدر درهم و برهم باشد که مردم نتوانند حرف‌های شما را درک کنند.
4. حرکات نامنظم یا غیرعادی:
ممکن است متفاوت از آنچه اطرافیان انتظار دارند حرکت کنید. به عنوان مثال، ممکن است بدون هیچ دلیل واضحی به دور خود بچرخید یا اصلاً حرکت زیادی نداشته باشید.
5. علائم منفی:
این علائم به کاهش یا از دست دادن توانایی شما در انجام کارها مطابق انتظار اشاره دارد. به عنوان مثال، ممکن است غیر منتظره میمیک صورت خود را عوض کنید یا با صدایی ثابت و بدون احساس صحبت کنید. علائم منفی همچنین شامل فقدان انگیزه است، به خصوص زمانی که نمی‌خواهید معاشرت کنید یا کارهایی را انجام دهید که معمولاً از آنها لذت می‌برید.
به دلیل این علائم، ممکن است:
- احساس مشکوک، پارانوئید یا ترس کنید.
- به بهداشت و ظاهر خود اهمیت ندهید.
- افسردگی، اضطراب و افکار خودکشی را تجربه کنید.
- از الکل، نیکوتین، داروهای تجویزی یا داروهای تفریحی برای کاهش علائم خود استفاده کنید.
عامل بیماری اسکیزوفرنی
با اینکه هیچ دلیل واحدی برای بروز این بیماری وجود ندار، اما متخصصان گمان می‌کنند که افراد به دلایل مختلفی به این بیماری دچار می‌شوند. سه دلیل اصلی عبارتند از:
- عدم تعادل در سیگنال های شیمیایی که مغز شما برای ارتباط سلول به سلول استفاده می‌کند.
- مشکلات رشد مغز قبل از تولد
- از دست دادن ارتباطات بین نواحی مختلف مغز شما
عوامل خطر
در حالی که هیچ دلیل تایید شده2ای برای بوجود آمدن این بیماری وجود ندارد، عوامل خطری هستند که ممکن است شما را تهدید کنند:
1. محیط:
عوامل زیادی در محیط اطراف شما می‌توانند خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهند. به عنوان مثال:
به دنیا آمدن در زمستان خطر ابتلا را کمی افزایش می‌دهد. برخی از بیماری‌ها که بر مغز شما تأثیر می‌گذارند، از جمله عفونت‌ها و بیماری‌های خودایمنی (جایی که سیستم ایمنی بدن به بخشی از بدن شما حمله می‌کند) نیز می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد. استرس شدید برای مدت طولانی نیز می‌تواند در ایجاد آن نقش داشته باشد.
2. رشد و شرایط تولد:
نحوه رشد شما قبل از تولد نیز در بوجود آمدن این بیماری نقش دارد. خطر ابتلا به اسکیزوفرنی در صورتی افزایش می‌یابد که والدین شما در دوران بارداری دیابت بارداری، سوء تغذیه یا کمبود ویتامین D داشته باشند. این خطر همچنین در صورتی افزایش می‌یابد که هنگام تولد وزن کم داشته باشید یا در طول زایمان عوارضی وجود داشته باشد (مثلاً اگر شما متولد شده سرزارین اورژانسی باشید).
3. مصرف تفریحی مواد مخدر:
این بیماری با مصرف برخی از داروهای تفریحی به خصوص در مقادیر بیشتر و در مراحل اولیه زندگی مرتبط است. ارتباط بین مصرف سنگین ماری‌جوانا (حشیش) در دوران نوجوانی یکی از نزدیک‌ترین عوامل این پیوندها است که مورد مطالعه قرار گرفته است. اما متخصصان مطمئن نیستند که آیا مصرف ماری‌جوانا علت مستقیم بروز این بیماری است یا اینکه فقط یک عامل کمک کننده است.
آیا اسکیزوفرنی ژنتیکی است؟
همانطور که گفته شد کارشناسان هنوز یک علت خاص برای این بیماری پیدا نکرده‌اند، بنابراین نمی‌توانند به طور قطعی بگویند که آیا ژنتیک باعث بروز آن می‌شود یا خیر. اما اگر سابقه خانوادگی اسکیزوفرنی دارید (به خصوص والدین یا خواهر و برادری که به آن مبتلا هستند)، در معرض خطر بسیار بالاتری برای ابتلا به این بیماری هستید.
اسکیزوفرنیا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما (یا روانشناس شما) می‌تواند اسکیزوفرنی یا اختلالات مرتبط با آن را بر اساس ترکیبی از سوالاتی که می‌پرسند، علائمی که شما توصیف می‌کنید یا با مشاهده اعمال شما تشخیص دهد. آنها همچنین برای رد سایر علل احتمالی علائم شما سؤالاتی می‌پرسند. سپس آنچه را که پیدا می‌کنند با معیارهای مورد نیاز برای تشخیص اسکیزوفرنی مقایسه می‌کنند.
طبق DSM-5، تشخیص اسکیزوفرنی به موارد زیر نیاز دارد:
- داشتن حداقل دو مورد از پنج علامت اصلی
- داشتن علائم به مدت حداقل یک ماه
- تاثیر گذاشتن علائم بر توانایی شما برای کار یا روابط شما (دوستانه، عاشقانه، حرفه ای یا غیره)
چه آزمایشاتی برای تشخیص این عارضه انجام خواهد شد؟
هیچ آزمایش تشخیصی برای Schizophrenia وجود ندارد. اما ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی ممکن است آزمایش هایی را برای رد سایر شرایط قبل از تشخیص آن انجام دهند. محتمل ترین انواع آزمایش عبارتند از:
- تست های تصویربرداری:
ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی اغلب از توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و سایر آزمایش های تصویربرداری برای رد مشکلاتی مانند سکته مغزی، آسیب‌های مغزی، تومورها و سایر تغییرات در ساختار مغز شما استفاده می نند.
- آزمایش خون، ادرار و مایع مغزی نخاعی (تاپ نخاعی):
این آزمایش‌ها به دنبال تغییرات شیمیایی در مایعات بدن هستند که ممکن است تغییرات رفتار شما را توضیح دهد. آنها می‌توانند مسمومیت فلزات سنگین یا سایر علل مسمومیت، عفونت و موارد دیگر را رد کنند.
- تست فعالیت مغز الکتروانسفالوگرام (EEG):
این تست فعالیت الکتریکی مغز شما را شناسایی و ثبت می‌کند. این آزمایش می‌تواند به رد شرایطی مانند صرع کمک کند.
- تست های روانشناسی
روانشناس شما ممکن است، انواعی از تست‌های روانشناسی را از شما بگیرید تا از تشخیص شما مطمئن شود. درباره این تست ها در مقاله انواع تست روانشناسی بیشتر بخوانید.
آیا اسکیزوفرنی قابل درمان است؟
معمولا با اینکه درمان این اختلال دشوار و سخت است، اما اغلب قابل درمان و کنترل است. البته در درصد کمی از موارد، افراد می‌توانند به طور کامل از این بیماری بهبود یابند؛ اما خب در واقع این یک درمان نیست زیرا هیچ راهی برای دانستن اینکه برای چه کسی جواب می‌دهد و برای چه کسی جواب نمی‌دهد وجود ندارد.
به همین دلیل، کارشناسان معمولا به کسانی که در پروسه تکمیل درمان و بهبودی هستند را «در حال بهبودی» می‌نامند.
اسکیزوفرنی چگونه درمان می‌شود؟
درمان این بیماری معمولاً شامل ترکیبی از دارو، درمان و تکنیک‌های خود مدیریتی است. این شامل:
- داروهای ضد روان پریشی
این داروها نحوه استفاده مغز از مواد شیمیایی خاص برای ارتباط سلول به سلول را مسدود می‌کنند.
- سایر داروها
روانپزشک شما همچنین ممکن است داروهای دیگری را برای علائمی که در کنار یا به دلیل علائم اسکیزوفرنی شما اتفاق می‌افتد، تجویز کند. آنها همچنین ممکن است داروهایی را برای کمک به کاهش عوارض جانبی داروهای ضد روان پریشی مانند لرزش تجویز کنند.
روش های گفتار درمانی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) می‌تواند به شما کمک کند، تا با شرایط خود کنار بیایید و آن را مدیریت کنید. درمان طولانی مدت همچنین می تواند به مشکلات ثانویه در کنار این اختلال مانند اضطراب، افسردگی یا مشکلات مصرف مواد کمک کند.
- درمان تشنج الکتریکی (ECT)
اگر درمان‌های دیگر مؤثر نبودند، روانپزشک یا روانشناس شما ممکن است ECT را توصیه کند. این درمان شامل استفاده از جریان الکتریکی است که به پوست سر شما اعمال می‌شود، که سپس قسمت‌های خاصی از مغز شما را تحریک می‌کند. این تحریک باعث تشنج کوتاه مدتی می‌شود که در صورت داشتن افسردگی شدید، بی قراری و سایر مشکلات می‌تواند به بهبود عملکرد مغز کمک کند.
اگر ECT را در برنامه درمانی خود داشته باشید، نگران نباشید شما را قبل از درمان بیهوش می‌کنند و در طول درمان بیهوش خواهید بود و هیچ دردی را احساس نخواهید.
چه مدت بعد از شروع درمان، احساس بهتری خواهم داشت؟
ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما بهترین فردی است که می‌تواند به شما بگوید چه مدت طول می‌کشد تا دارو و درمان روی شما اثر کند، زیرا داروهای مختلف زمان‌های متفاوتی را می‌طلبند تا اثراتشان مشخص شود. روانپزشک شما همچنین می‌تواند در مورد سایر گزینه‌های درمانی به شما بگوید که اگر اولین درمان‌ها خوب جواب ندهند، ممکن است کمک کنند.
چگونه می‌توانم خطر ابتلا را در خود کاهش دهم یا از این وضعیت پیشگیری کنم؟
از آنجایی که کارشناسان هنوز نمی‌دانند که دقیقا چرا این بیماری بوجود می‌آید، جلوگیری از آن یا کاهش خطر وقوع آن تقریبا غیرممکن است.
چشم انداز / پیش آگاهی
اگر به این شرایط مبتلا باشم، چه انتظاراتی باید داشته باشم؟
Schizophrenia وضعیتی است که از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. ممکن است با اختلال در کار، روابط و مراقبت از خود دست و پنجه نرم کنید. اما با درمان، ممکن است بتوانید مجددا کار کنید، از خود مراقبت کنید و روابط رضایت بخشی داشته باشید.
این وضعیت همچنین اغلب افراد را در چرخه‌ها تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بدان معناست که شما می‌توانید دوره‌هایی را پشت سر بگذارید که این بیماری تشدید می‌شود و علائم شما بسیار بدتر می‌شود. سپس، ممکن است دوره هایی را تجربه کنید که علائم شما بهبود یابد اما به طور کامل بهبود نیابد.
علیرغم اینکه این وضعیت چقدر جدی است، برنامه‌های درمانی زندگی با این بیماری را ممکن می‌کنند و تأثیر آن بر زندگی شما را به حداقل می‌رسانند.
چشم انداز این وضعیت چیست؟
اسکیزوفرنی خود یک بیماری کشنده نیست. اما اثرات آن می‌تواند منجر به رفتارهای خطرناک یا مضر شود. حدود یک سوم افراد مبتلا به Schizophrenia علائمی دارند که با گذشت زمان بدتر می‌شوند. این ممکن است به این دلیل اتفاق بیفتد که علائم شما به درمان پاسخ نمی‌دهند، یا در پیروی از برنامه‌های درمانی به اندازه کافی دقت نمی‌کنید و در مدیریت شرایط مشکل دارید.
حدود 10 درصد از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی با خودکشی می‌میرند. اما معمولا افراد دیگر به درمان پاسخ می‌دهند. اما آنها هنوز دوره‌هایی را تجربه می‌کنند که علائم بازگشته و بدتر می‌شوند. آنها همچنین ممکن است به دلیل دوره‌های قبلی این بیماری، مشکلات طولانی مدت مانند مشکل تمرکز یا تفکر صحیح داشته باشند.
در صورت داشتن این بیماری، چگونه از خودم مراقبت کنم؟
اگر مبتلا به اسکیزوفرنیا هستید، باید اقدامات زیر را برای مراقبت از خود و مدیریت بیماری خود انجام دهید:
داروها را طبق دستور مصرف کنید. یکی از مهم ترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید مصرف داروهایتان است. اگر مبتلا به اسکیزوفرنیا هستید، نباید بدون صحبت با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا روانپزشک خود، داروی خود را قطع کنید. هر گونه نگرانی یا عوارض جانبی را با پزشک خود در میان بگذارید تا یک دارویی را بیابید که هم برای شما خوب عمل کند و هم عوارض جانبی حداقلی داشته باشد یا بدون عوارض باشد.
طبق توصیه به ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود مراجعه کنید. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما برنامه‌ای برای ملاقات با آنها را تنظیم می‌کند. این بازدیدها به ویژه برای کمک به مدیریت وضعیت شما مهم هستند. پس بطور منظم به جلسات ملاقات خود بروید.
علائم را نادیده نگیرید یا از آنها اجتناب نکنید. با اینکار احتمال اینکه به درمان پاسخ دهید و با تشخیص زودهنگام و مراقبت های پزشکی نتیجه خوبی داشته باشید بیشتر است.
از مصرف الکل و مواد مخدر تفریحی خودداری کنید. مصرف الکل و مواد مخدر می‌تواند علائم Schizophrenia را بدتر کند و منجر به مشکلات دیگری در کنار آن نیز شود. این شامل استفاده از داروهای تجویزی به روشی غیر از تجویز هم می‌شود.
به دنبال حمایت باشید. سازمان هایی مانند اتحاد ملی در زمینه بیماری های روانی می‌توانند منابع و اطلاعاتی را ارائه دهند که می‌تواند کمک کند.
سوالات متداول
همانطور که توصیه می‌شود باید به طور مرتب به ارائه دهنده مراقبت های پزشکی خود مراجعه کنید. همچنین اگر متوجه تغییری در علائم خود شدید.
مثلاً اگر در حال مصرف دارو هستید، آنها را مرتبا ببینید. اگر عوارض جانبی دارو باعث اختلال در زندگی شما شود، می‌توانید به پزشک خود مراجعه کنید. ارائه‌دهنده مراقبت‌های پزشکی شما گاهی اوقات می‌تواند داروهای جایگزین یا درمان‌هایی را توصیه کند که ممکن است بدون ایجاد همان اثرات، وضعیت شما را بهتر درمان کنند.
اگر افکاری مثل آسیب رساندن به خود یا دیگران را در ذهن دارید،بهتر است حتما هر چه سریع تر به یک پزشک، روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید.
اگر متوجه شدید که یکی از نزدیکانتان علائم اسکیزوفرنی یا یک بیماری مرتبط با آن را نشان می2دهد، می توانید با انجام کارهای زیر به او کمک کنید:
1. بپرسید چگونه می‌توانید به او کمک کنید. گوش دادن به او و ارائه کمک، خط ارتباطی را باز نگه می‌دارد و به آنها کمک می‌کند تا با دیگران ارتباط برقرار کنند.
2. آنها را تشویق کنید تا کسی را ببینند که می‌تواند کمک کند( مثل یک روانشناس یا روانپزشک). درمان اسکیزوفرنی، به ویژه دارو، می‌تواند علائم فرد را بهبود بخشد و به آنها کمک کند تا تشخیص دهند چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست.
3. قضاوت یا بحث نکنید. از قضاوت کردن آنها یا بحث کردن با آنها در مورد اینکه چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست، اجتناب کنید، حتی اگر شواهدی دارید. افرادی که توهم یا هذیان را تجربه می‌کنند معمولاً به شواهد پاسخ نمی‌دهند زیرا نمی‌توانند تشخیص دهند که چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست.
4. آرام بمانید. اگر آنها آشفته یا عصبانی هستند، صدای خود را بلند نکنید و سعی کنید اطراف خود را تا حد امکان آرام و ساکت کنید. شما همچنین باید مطمئن شوید که آنها احساس نمی‌کنند در دام افتاده اند یا در غیر این صورت در معرض تهدید قرار گرفته اند.
5. در مواقع اضطراری کمک بگیرید. افراد مبتلا به این بیماری بسیار بیشتر در معرض خودکشی هستند. اگر در مورد افکار آسیب رساندن به خود یا دیگران صحبت می‌کنند، وقت آن است که به دنبال کمک باشید.
اسکیزوفرنیا می‌تواند یک وضعیت ترسناک برای شما و عزیزانتان باشد. علیرغم کلیشه ها، این شرایطی نیست که فکر بهبودی یا داشتن یک زندگی شاد و رضایت‌بخش بعد از آن غیرممکن باشد.
اگر فکر می کنید علائم اسکیزوفرنی دارید، مهم است که در اسرع وقت با یک ارائه دهنده مراقبت های پزشکی صحبت کنید.
وظیفه آنها کمک به شما است، و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی، (به ویژه آنهایی که در زمینه بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنیا تخصص دارند) آموزش هایی دارند که به شما کمک می‌کند احساس نکنید که مورد قضاوت، شرم یا خجالت قرار گرفته اید.
اگر متوجه شدید که یکی از عزیزانتان با علائم روان پریشی یا اسکیزوفرنی دست و پنجه نرم می کند، او را به صورت آرام و حمایت گونه تشویق کنید تا به پزشک مراجعه کند. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند تفاوت بزرگی در کمک به بهبود و مدیریت این عارضه ایجاد کند.
در کلینیک روانشناسی کریمی نسب خدماتی ارائه می‌شود که می‌تواند به شما و عزیزانتان برای داشتن حسی بهتر کمک کند، بنابراین بهتر است هر چه سریع تر وقت خود را رزرو کنید.
منبع:
دیدگاهتان را بنویسید