رفتار درمانی چیست؟
رفتار درمانی یک اصطلاح کلی برای انواع از تراپی است که با کمک آنها اختلالات سلامت روان را می‌توان درمان کرد. این نوع تراپی‌ها مبتنی بر این ایده است که همه رفتارها آموخته می‌شوند و می‌توان رفتارها را تغییر داد.
این شکل از درمان به دنبال شناسایی و کمک به تغییر رفتارهای بالقوه خود ویرانگر یا ناسالم است. تمرکز درمان اغلب بر مشکلات فعلی و نحوه تغییر آنها است.
رفتار درمانی چیست؟
همانطور که در ابتدا گفته شد، رفتار درمانی نوعی تراپی است که شامل تکنیک‌های مختلفی برای حل مشکلات افراد و تغییر در عملکرد رفتاری آنها است.
رفتار درمانی برای چه کسانی مناسب است؟
رفتار درمانی می‌تواند برای افراد مبتلا به طیف وسیعی از اختلالات سلامت روان مفید باشد. افراد معمولاً برای درمان مشکلات زیر به دنبال رفتار درمانی هستند:
- افسردگی
- اضطراب
- اختلالات هراس
اختلالات شامل خشم بیش از حد، مانند اختلال انفجاری متناوب
همچنین می‌تواند به درمان شرایط و اختلالاتی که رفتارهای خطرناک و ناسالم به همراه دارند، کمک کند، مانند:
- اختلالات اشتها
- اختلال استرس پس از سانحه
- اختلال دوقطبی
- اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
- فوبیا، از جمله فوبیای اجتماعی
- اختلال وسواس فکری اجباری
- رفتار آسیب زننده به خود
- اختلالات مصرف مواد
این نوع درمان می‌تواند برای بزرگسالان و هم کودکان مفید باشد.
انواع رفتار درمانی
انواع مختلفی از این نوع درمان وجود دارد که شامل موارد ذیل می‌باشد.
1. درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری یا CBT بسیار محبوب است. قسمت رفتاری این درمان، بر الگوهای رفتاری متمرکز است و قسمت شناختی بر الگوهای فکری متمرکز است و در نهایت هر دو با یکدیگر ترکیب می‌شوند.
این درمان حول این است که چگونه افکار و باورهای شما بر اعمال و خلق و خوی شما تأثیر می‌گذارد. اغلب بر مشکلات فعلی شما و نحوه حل آنها تمرکز می‌کند و هدف بلندمدت ساختن الگوهای تفکر و رفتاری است که به شما کمک می‌کند تا به زندگی خود بهبود ببخشید.
درباره این درمان در مقاله درمان شناختی رفتاری چیست؟ بیشتر بخوانید.
2. بازی درمانی شناختی-رفتاری
بازی درمانی شناختی-رفتاری معمولاً به عنوان درمانی برای شرایط اختلالات سلامت روان در کودکان استفاده می‌شود. با تماشای بازی یک کودک، یک روانشناس می‌تواند بینشی در مورد آنچه کودک در بیان آن ناراحت است یا قادر به بیان آن نیست به دست آورد.
در این درمان کودکان ممکن است بتوانند اسباب بازی های خود را انتخاب کنند و آزادانه بازی کنند. ممکن است از آنها خواسته شود که نقاشی بکشند یا از اسباب‌بازی‌ها برای ایجاد صحنه‌هایی در جعبه شنی استفاده کنند. روانشناسان ممکن است به والدین بیاموزند که چگونه از بازی برای بهبود ارتباط با فرزندان خود استفاده کنند.
در این شکل از بازی درمانی، درمانگر با همکاری با کودک و والدین، رویکرد مستقیمی را در پیش می‌گیرد تا به کودک بیاموزد چگونه به خوبی کنار بیاید و به اهداف تعریف شده خود دست یابد. این نوع درمان بیشتر بر حسب تماشای کودک در حال بازی است.
3. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)
ACT نوعی رفتار درمانی است که شامل تجزیه و تحلیل رفتاری است که توسط پزشک متخصص سلامت روان انجام می‌شود. در حالی که گاهی اوقات در مقایسه با CBT، ACT رویکرد خاص خود را دارد. ACT بر اساس نظریه چارچوب رابطه ای است که بر فرآیندهای ذهنی و زبان انسان تمرکز دارد.
در ACT به افراد مهارت‌های ذهن آگاهی و استراتژی‌های پذیرش با هدف افزایش انعطاف پذیری روانی آموزش داده می‌شود. علاوه بر این، از روش‌های تعهد و تغییر رفتار استفاده می‌شود.
4. رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
DBT توسط دکتر مارشا لینهان، برای کمک به درمان علائم اختلال شخصیت مرزی (BPD)، یک اختلال تنظیم هیجانی که با رفتار خودکشی، افسردگی، روابط شخصی ناپایدار و سایر علائم مشخص می‌شود، ایجاد شد. DBT همچنین می‌تواند برای شرایطی غیر از BPD مفید باشد.
DBT شامل چهار عنصر است که به عنوان ماژول شناخته می‌شوند:
- تمرکز حواس
- اثربخشی بین فردی، که برای بهبود روابط با دیگران و خودتان استفاده می‌شود
- تنظیم عاطفی
- تحمل پریشانی
به افرادی که از درمان DBT بهره می‌برند، مهارت ها و راهبردهای مقابله ای آموزش داده می‌شود تا به آنها کمک کند زندگی سالم‌تر و شادتری داشته باشند.
برخی از تکنیک های رفتار درمانی
1. حساسیت زدایی سیستماتیک
حساسیت زدایی سیستماتیک فرآیندی است که به شما کمک می‌کند، نسبت به محرک های خاص حساسیت کمتری داشته باشید. این تکنیک به شدت به شرطی سازی کلاسیک، نوعی یادگیری ناخودآگاه و خودکار که رفتار ایجاد می‌کند، متکی است. اغلب در درمان فوبیا استفاده می‌شود.
در طول درمان، با کمک این تکنیک به شما آموزش داده می‌شود که پاسخ های ترس خود را با پاسخ های آرام سازی جایگزین کنید، که با یادگیری تکنیک‌های آرامش و تنفس آغاز می‌شود.
هنگامی که بر این تکنیک‌ها تسلط پیدا کردید، روانشناس شما را مجبور می‌کند در حین استفاده از این تکنیک‌ها با ترس یا فوبیاهای خود در سطوحی که به آرامی افزایش می‌یابد مواجه شوید.
2. بیزاری درمانی
بیزاری درمانی اغلب برای درمان اختلالاتی مانند: اختلال مصرف مواد و اختلال مصرف الکل استفاده می‌شود. این کار با آموزش افراد برای مرتبط کردن یک محرک (چیزی که باعث بروز واکنش می‌شود) که خوشایند اما ناسالم است (مثل الکل یا مواد مخدر) با یک محرک بسیار ناخوشایند جایگزین می‌شود.
محرک ناخوشایند ممکن است چیزی باشد که باعث ناراحتی شود. برای مثال، یک روانشناس ممکن است به شما بیاموزد که الکل را با یک خاطره ناخوشایند مرتبط کنید.
این نوع تراپی چقدر موثر است؟
رفتار درمانی با موفقیت برای درمان تعداد زیادی از شرایط استفاده شده است. حدود 75 درصد از افرادی که وارد درمان شناختی رفتاری می‌شوند اکثرا مزایای این درمان را تجربه می‌کنند و به داشتن احساساتی خوش‌تر اعتراف می‌کنند.
یک مطالعه در سال 2012 نشان داد که درمان شناختی رفتاری در درمان موارد زیر موثر است:
- اختلالات اضطرابی
- استرس عمومی
- بولیمیا
- اختلالات مرتبط با خشم
- اختلالات جسمی، مانند اختلال سایکوسوماتیک، که در آن علائم بدنی بدون علت فیزیکی زمینه ای تجربه می‌شود.
- افسردگی
- اختلالات مصرف مواد
مطالعات همچنین نیز نشان داده است که بازی درمانی در کودکان 3 تا 12 ساله بسیار موثر است. اما این درمان به طور فزاینده‌ای در افراد در هر سنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بطور کل می‌توان گفت انواع تکنیک ها و روش های رفتار درمانی اثربخش هستند.
رفتار درمانی کودکان
رفتار درمانی کاربردی و بازی درمانی هر دو برای کودکان استفاده می‌شوند. درمان شامل آموزش روش های مختلف به کودکان برای پاسخ مثبت تر به موقعیت و شرایط مختلف است.
بخش مرکزی این درمان، پاداش دادن به رفتارهای انطباقی است که برای عملکرد کودک مفید است و از رفتارهای ناسازگارانه جلوگیری می‌کند، یا رفتارهایی که با بهترین عملکرد ممکن کودک تداخل دارند.
این درمان اغلب به افراد متعددی در محیط کودک نیاز دارد که به این فرآیند متعهد باشند، از جمله والدین، معلمان و دیگر شخصیت‌های مهم مثل مادربزرگ، پدربزرگ و خواهر یا برادر.
ممکن است کمی طول بکشد تا کودکان به روانشناس خود اعتماد کنند که این دور از انتظار نیست. اغلب با گذشت زمان، صبر و تمرکز بر اعتمادسازی، کودک ممکن است تا حدی صمیمی شود که بتواند احساسات خود را به طور کامل بیان کند. این نیز به شدت به سن کودک نیز بستگی دارد.
این نوع درمان برای کودکان اوتیستیک یا بیش فعال اغلب اثربخش و کمک کننده است.
چگونه روانشناس مناسب این درمان را پیدا کنیم؟
پیدا کردن یک روانشناس یا مشاور متخصص می‌تواند بسیار دشوار باشد، اما منابع زیادی وجود دارد که می‌تواند این را آسان تر کند.
هنگام پیدا کردن یک متخصص سلامت روان، می‌توانید یکی از موارد زیر را انتخاب کنید:
- مددکاران اجتماعی
- مشاوران
- روانشناسان
- روانپزشکان
البته باید مطمئن شوید که متخصصی که انتخاب می‌کنید دارای گواهینامه‌ها و مدارک لازم است. همچنین حوزه تخصص روانشناس شما نیز مهم است، به عنوان مثال: برخی از مشاوران بر روی درمان برخی شرایط مانند اختلالات خوردن یا افسردگی تمرکز می‌کنند و برای درمان آنها تجربه بیشتری دارند.
اگر نمی‌دانید که از کجا می‌توانید شروع کنید، در میان اعضاء کلینیک کریمی نسب شما می‌توانید روانشناسان و مشاوران مجرب و حرفه‌ای را پیدا کنید و با مطالعه حوزه فعالیت آنها، بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید.
همچنین شما می‌توانید با کلینیک تماس بگیرید و مشکل خود را در میان بگذارید و آنها بهترین متخصصر را به شما پیشنهاد می‌دهند.
به طور کل در نظر داشته باشید که در طول جلسه رفتار درمانی، یک روانشناس به منظور ارزیابی دقیق نگرانی های شما و تدوین یک برنامه درمانی خاص، سوالات مفصل زیادی از شما می‌پرسد. پس مهم است که با او صادق باشید.
وقتی بتوانید راحت و صمیمی، با روانشناس خود صحبت کنید و دستاوردها یا پیشرفت هایی را که به دنبالش بودید تجربه کنید، متوجه خواهید شد که درمان و دکتر مناسب خود را پیدا کرده‌اید.
منبع:
دیدگاهتان را بنویسید