بیماری آنورکسیا چیست و 3 علائم رفتاری
بیماری آنورکسیا (بی اشتهایی عصبی) که با وزن بدن پایین غیر طبیعی، ترس شدید از افزایش وزن و درک تحریف شده از وزن مشخص می‌شود، یک بیماری خطرناک است که اکثرا باعث بروز دیگر مشکلات سلامتی نیز می‌شود.
در ادامه مفهوم این بیماری و علائم آن را بررسی خواهیم کرد.
بیماری آنورکسیا چیست؟
بیماری آنورکسیا که با اصطلاح بی اشتهایی نیز از آن یاد می‌شود؛ یک اختلال تغذیه است، که در آن افراد مبتلا برای کنترل وزن و شکل خود ارزش بیش از حدی قائل هستند و از تلاش های شدیدی در این راه می‌کنند که به طور قابل توجهی در زندگی آنها اختلال ایجاد می‌کند.
برای جلوگیری از افزایش وزن یا ادامه کاهش وزن، افراد مبتلا به بی اشتهایی معمولا مقدار غذایی که می‌خورند را به شدت محدود می‌کنند.
آنها ممکن است با استفراغ بعد از غذا خوردن یا با استفاده نادرست ملین‌ها، کمک‌های رژیمی، دیورتیک‌ها یا تنقیه، کالری دریافتی را کنترل کنند. همچنین ممکن است با ورزش بیش از حد سعی در کاهش وزن داشته باشند. مهم نیست چقدر وزن کم شده است، فرد همچنان از افزایش وزن می‌ترسد.
بی اشتهایی واقعاً مربوط به غذا نیست. این یک راه بسیار ناسالم و گاهی تهدید کننده سلامتی فرد است که برای کنار آمدن با مشکلات عاطفی استفاده می‌کنند. هنگامی که شما بی اشتهایی دارید، اغلب لاغری را با ارزش خود یکی می دانید.
بی اشتهایی عصبی، مانند سایر اختلالات تغذیه، می‌تواند زندگی شما را تحت الشعاع قرار دهد و غلبه بر آن بسیار دشوار است. اما با تراپی و روان درمانی، می‌توانید درک بهتری از شخصیت خود به دست آورید، به عادات غذایی سالم تر برگردید و برخی از عوارض جدی آن را معکوس کنید.
علائم بی اشتهایی عصبی چیست؟
علائم و نشانه های فیزیکی بی اشتهایی عصبی اکثر مربوط به گرسنگی است. البته این علائم همچنین شامل مسائل عاطفی و رفتاری است که شامل درک غیر واقعی از وزن بدن و ترس بسیار شدید از افزایش وزن یا چاق شدن می‌شود.
ممکن است تشخیص علائم و نشانه‌ها دشوار باشد زیرا وزن کم بدن برای هر فرد متفاوت است و برخی افراد ممکن است بسیار لاغر به نظر نرسند. همچنین، افراد مبتلا اغلب لاغری، عادات غذایی یا مشکلات جسمی خود را پنهان می‌کنند.
علائم فیزیکی آنورکسیا
علائم و نشانه های فیزیکی بی اشتهایی عصبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کاهش شدید وزن یا عدم افزایش وزن مورد انتظار رشد
- ظاهر لاغر
- گردش غیر طبیعی خون
- خستگی مداوم
- بی خوابی
- سرگیجه یا غش های مکرر
- کبود شدن انگشتان دست
- موهایی نازک و شکننده و ریزش مو
- عدم قاعدگی
- یبوست و درد شکم
- پوست خشک یا مایل به زرد
- عدم تحمل سرما
- ریتم قلبی نامنظم
- فشار خون پایین
- کم آبی بدن
- تورم بازوها یا پاها
- دندان های فرسوده و پینه روی بند انگشتان ناشی از استفراغ القایی
افراد مبتلا به طور کلی با وزن بدن پایین غیرطبیعی دست و پنجه نرم می کنند، دقیقا برعکس افراد مبتلا به پرخوری عصبی که معمولاً وزن طبیعی تا بالاتر از نرمال دارند.
علائم رفتاری بیماری آنورکسیا
علائم رفتاری بی اشتهایی ممکن است شامل تلاش برای کاهش وزن با موارد زیر باشد:
- محدودیت شدید در دریافت غذا از طریق رژیم غذایی یا روزه داری
- ورزش بیش از حد
- پرخوری و استفراغ خودساخته برای خلاص شدن از غذا، که ممکن است شامل استفاده از ملین‌ها، تنقیه، کمک‌های رژیمی یا محصولات گیاهی باشد.
علائم عاطفی بی اشتهایی
علائم و نشانه های احساسی و رفتاری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشغول شدن با غذا، که گاهی شامل پختن غذاهای مفصل برای دیگران اما نخوردن آنها می‌شود
- حذف مکرر وعده های غذایی یا امتناع از خوردن
- انکار گرسنگی یا بهانه آوردن برای نخوردن
- خوردن فقط چند غذای “ایمن” خاص، معمولاً غذاهای کم چربی و کالری
- اتخاذ یک وعده غذایی سفت و سخت یا آداب غذا خوردن، مانند تف کردن غذا بعد از جویدن
- عدم تمایل به غذا خوردن در جمع
- دروغ گفتن در مورد مقدار غذایی که خورده است
- ترس از افزایش وزن که ممکن است شامل وزن کردن یا اندازه گیری مکرر بدن باشد
- بررسی مکرر خود در آینه برای عیوب درک شده
- شکایت از چاق بودن یا داشتن قسمت هایی از بدن که چاق هستند
- پوشاندن بدن خود در لایه های لباس
- خلق و خوی خنثی (عدم بروز احساسات)
- کناره گیری اجتماعی
- تحریک پذیری
- بی خوابی
- کاهش علاقه به رابطه جنسی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
متأسفانه، بسیاری از افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی حداقل در ابتدا به درمان فکر نمی‌کنند. تمایل آنها به لاغر ماندن بر نگرانی های دیگر در مورد سلامتی آنها غلبه می‌کند. اگر عزیزی دارید که نگران آن هستید، از او بخواهید که با پزشک صحبت کند.
اگر هر یک از مشکلات ذکر شده در بالا را تجربه می‌کنید، یا اگر فکر می کنید ممکن است اختلال تغذیه داشته باشید، به دنبال کمک باشد. اگر بی اشتهایی خود را از نزدیکانتان پنهان می‌کنید، سعی کنید فردی را پیدا کنید که به او اعتماد دارید تا در مورد آنچه در حال رخ دادن است صحبت کنید.
همچنین می‌توانید با افرادی که مانند شما با این بیماری مبارزه می‌کنند در ارتباط باشید و تجربه های خود را با یکدیگر در ارتباط بگذارید. برای آشنایی با این افراد مقاله بهترین گروه درمانی مشهد کجاست؟ را بخوانید.
از صحبت کردن نترسید این اولین قدم برای درمان بیماری آنورکسیا است.
علل بروز بیماری آنورکسیا
علت دقیق بیماری آنورکسیا هنوز شناخته نشده است. مانند بسیاری از بیماری‌ها، احتمالاً ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانی و محیطی است.
عوامل بیولوژیکی:
اگرچه هنوز مشخص نیست که کدام ژن ها در این بیماری درگیر هستند، اما ممکن است تغییرات ژنتیکی وجود داشته باشد که برخی افراد را در معرض خطر ابتلا به بی اشتهایی قرار دهد.
عوامل روانشناسی:
برخی از افراد مبتلا ممکن است ویژگی های شخصیتی وسواسی داشته باشند که باعث می‌شود با وجود گرسنگی به رژیم های سخت پایبند باشند و غذا را کنار بگذارند.
آنها ممکن است تمایل شدیدی به کمال گرایی داشته باشند، که باعث می‌شود فکر کنند هرگز به اندازه کافی لاغر نیستند. و ممکن است سطح بالایی از اضطراب داشته باشند و برای کاهش آن به خوردن محدود بپردازند.
عوامل محیطی:
فرهنگ مدرن غربی بر لاغری تاکید دارد. موفقیت و ارزش اغلب با لاغر بودن برابر است. فشار همسالان ممکن است، میل به لاغر شدن، به ویژه در بین دختران جوان را افزایش دهد.
عوامل خطر
بی اشتهایی در دختران و زنان شایع تر است. با این حال، پسران و مردان به طور فزاینده ای دچار اختلالات تغذیه ای شده اند که احتمالاً به فشارهای اجتماعی فزاینده مربوط می‌شود.
بی اشتهایی نیز در بین نوجوانان شایع تر است. با این حال، افراد در هر سنی می‌توانند به این اختلال تغذیه ای مبتلا شوند، اگرچه در افراد بالای 40 سال نادر است.
نوجوانان ممکن است به دلیل تمام تغییراتی که بدن آنها در دوران بلوغ متحمل می‌شود، بیشتر در معرض خطر باشند. آنها همچنین ممکن است با افزایش فشار همسالان مواجه شوند و نسبت به انتقاد یا حتی اظهار نظرهای غیر معمول در مورد وزن یا شکل بدن حساس تر باشند.
عوامل خاصی خطر بی اشتهایی را افزایش می دهند، از جمله:
1. تغییرات در ژن های خاص ممکن است افراد خاصی را در معرض خطر بی اشتهایی قرار دهد. کسانی که یکی از بستگان درجه یک – والدین، خواهر و برادر یا فرزندشان – به این اختلال مبتلا هستند، در معرض خطر بسیار بیشتری برای بی اشتهایی هستند.
2. رژیم غذایی یک عامل خطر برای ابتلا به اختلال خوردن است. شواهد قوی وجود دارد که بسیاری از علائم بی اشتهایی در واقع علائم گرسنگی هستند. گرسنگی بر مغز تأثیر می‌گذارد و بر تغییرات خلقی، سفتی در تفکر، اضطراب و کاهش اشتها تأثیر می‌گذارد.
گرسنگی و کاهش وزن ممکن است نحوه عملکرد مغز را در افراد آسیب پذیر تغییر دهد، که ممکن است رفتارهای محدود کننده غذایی را تداوم بخشد و بازگشت به عادات غذایی عادی را دشوار کند.
3. تغییرات چه مدرسه، خانه یا شغل جدید. قطع رابطه؛ یا مرگ یا بیماری یکی از عزیزان،هر تغییر می‌تواند استرس عاطفی ایجاد کند و خطر بی اشتهایی را افزایش دهد.
عوارض بی اشتهایی عصبی
بی اشتهایی می تواند عوارض متعددی داشته باشد. در شدیدترین حالت ممکن است کشنده باشد. مرگ ممکن است به طور ناگهانی رخ دهد – حتی زمانی که فردی به شدت کم وزن نباشد.
این اتفاق ممکن است ناشی از ریتم غیرطبیعی قلب (آریتمی) یا عدم تعادل الکترولیت ها یا مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم که تعادل مایعات را در بدن شما حفظ می‌کنند باشد.
سایر عوارض بی اشتهایی عبارتند از:
- کم خونی
- مشکلات قلبی، مانند افتادگی دریچه میترال، ریتم غیر طبیعی قلب یا نارسایی قلبی
- پوکی استخوان و افزایش خطر شکستگی
- از دست دادن عضلات
- در زنان، عدم وجود دوره های قاعدگی
- در مردان، کاهش تستوسترون
- مشکلات گوارشی، مانند یبوست، نفخ یا حالت تهوع
- ناهنجاری های الکترولیت، مانند پایین بودن پتاسیم، سدیم و کلرید خون
- مشکلات کلیوی
اگر فرد مبتلا به بی اشتهایی به شدت دچار سوءتغذیه شود، همه اعضای بدن از جمله مغز، قلب و کلیه ها ممکن است آسیب ببینند. این آسیب ممکن است به طور کامل قابل برگشت نباشد، حتی زمانی که بیماری آنورکسیا تحت کنترل باشد.
علاوه بر انبوه عوارض جسمی، افراد مبتلا به بی اشتهایی معمولاً دارای سایر اختلالات سلامت روان نیز هستند. آنها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات خلقی
- اختلالات شخصیت
- اختلالات وسواس اجباری
- سوء مصرف الکل و مواد
- آسیب به خود، افکار خودکشی یا اقدام به خودکشی
جلوگیری از آنورکسیا
هیچ راه تضمینی برای جلوگیری از بی اشتهایی عصبی وجود ندارد. پزشکان مراقبت های اولیه ممکن است در موقعیت خوبی برای شناسایی شاخص های اولیه بی اشتهایی و جلوگیری از پیشرفت بیماری کامل باشند.
به عنوان مثال، آنها می توانند سوالاتی در مورد عادات غذایی و رضایت از ظاهر در طول قرار ملاقات های معمول پزشکی بپرسند.
اگر متوجه شدید که یکی از اعضای خانواده یا دوستی از شما اعتماد به نفس پایین، عادات شدید رژیم غذایی و نارضایتی از ظاهر دارد، در مورد این مسائل با او صحبت کنید.
در بیماری آنورکسیا روان درمانی، تراپی و CBT کمک کننده است. برای آشنایی با این نوع درمان ها مقاله تراپی چیست و چرا خوبه و ۴ نوع آن را بخوانید.
اگرچه ممکن است نتوانید از ایجاد یک اختلال تغذیه ای جلوگیری کنید، می‌توانید در مورد رفتار سالم تر یا گزینه های درمانی صحبت کنید.