فوبیا چیست و 10 نوع از شایع ترین فوبیاها
فوبیا شایع ترین بیماری روانپزشکی در بین زنان و دومین بیماری روانپزشکی در بین مردان است. اگر برخی از موجودات زنده یا موقعیت هایی خاص شما را وحشت زده می کند، ممکن است به این اختلال دچار شده باشید.
فوبیا در واقع نوعی اختلال اضطرابی ست، که باعث می شود شخص ترس طاقت فرسا یا ناتوان کننده ای از موقعیت یا چیزی را تجربه کند که معمولاً هیچ خطر واقعی ندارد.
در این مقاله ما توضیح می‌دهیم که فوبیا چیست و دسته‌های مختلف آن را تشریح می‌کنیم. همچنین برخی از رایج و شایع ترین آنها را فهرست می کنیم.
فوبیا یک ترس طاقت فرسا یا ناتوان کننده ست، که معمولاً از چیزی که اصلاً خطر واقعی ندارد نشئت می گیرد. یا اگر خطری ایجاد کند، واکنش فرد معمولاً با خطر واقعی ایجاد شده، تناسب ندارد.
افرادی که فوبیا دارند به طور کلی می دانند که ترس آنها غیرمنطقی است. با این وجود، آنها پس از قرار گرفتن در معرض آن، اضطراب شدیدی را تجربه خواهند کرد.
داشتن فوبیا فقط به این معنی نیست که کسی از چیزی می ترسد. افراد مبتلا به این اختلال واکنش های اغراق آمیزی دارند. در موارد شدید، افراد ممکن است زندگی خود را طوری تنظیم کنند تا از موقعیت یا چیزی که باعث اضطراب آنها می شود اجتناب کنند.
انواع مختلف فویبا
سه دسته کلی فوبیا وجود دارد: فوبیای خاص، فوبیای اجتماعی و آگورافوبیا.
فوبیای خاص:
فوبیاهای خاص آنهایی هستند که به یک شی یا موقعیت خاص مربوط می شوند.
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) منبع معتبر فوبیاهای خاص را بر اساس دسته بندی های زیر طبقه بندی می‌کند:
نوع حیوان: به عنوان مثال می توان به سگ، مار و عنکبوت اشاره کرد.
نوع محیط طبیعی: به عنوان مثال می توان به طوفان، آب و ارتفاعات اشاره کرد.
نوع خون، تزریق و آسیب (BII): به عنوان مثال می توان به سوزن، روش های پزشکی تهاجمی و خون اشاره کرد.
نوع موقعیتی: به عنوان مثال می توان به ترس از پرواز و ترس از فضاهای بسته اشاره کرد.
نوع دیگر: این نوع با هر فوبیایی که در دسته بندی های بالا قرار نمی گیرد مشخص می شود.
افراد اغلب در جوانی دچار فوبیای خاص می شوند. آنها ممکن است متوجه شوند که فوبیا با افزایش سن کمتر می شود، اما همیشه اینطور نیست.
فوبیای اجتماعی
فوبیای اجتماعی یک ترس شدید از قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی ست که ممکن است باعث خجالت یا تحقیر شود.
یکی از نمونه های فوبیای اجتماعی، ترس از سخنرانی در جمع است.
آگورافوبیا
آگورافوبیا ترس از قرار گرفتن در فضاهای عمومی یا مکان های شلوغ بدون وسیله ای آسان برای فرار است. در موارد شدید، افراد مبتلا به آگورافوبیا به دلیل ترس از ترک فضای امن خود خانه نشین می شوند.
فوبیاهای اجتماعی و آگورافوبیا به احتمال زیاد باعث اختلال در زندگی می شوند زیرا اجتناب از موقعیت یا چیزی که این حس را تحریک می کند، بسیار دشوارتر است.
10 نوع شایع فوبیا
1. Arachnophobia (ترس از عنکبوت)
آراکنوفوبیا ترس از عنکبوت هاست. دیدن یک عنکبوت می تواند واکنش ترس ایجاد کند، اما در برخی موارد، صرفاً تصویری از یک عنکبوت یا فکر کردن به یک عنکبوت می تواند منجر به احساس ترس و وحشت شدید شود.
یکی از رایج‌ترین توضیح‌ها برای این و فوبیای حیوانات مشابه این است که چنین موجوداتی زمانی تهدید قابل توجهی برای اجداد ما محسوب می‌شدند که فاقد دانش پزشکی و ابزارهای تکنولوژیکی برای رسیدگی به آسیب‌های ناشی از حیوانات و حشرات بودند.
2. Ophidiophobia (ترس از مار)
اوفیدیوفوبیا ترس از مارهاست. این فوبیا بسیار رایج است و اغلب به علل تکاملی، تجربیات شخصی یا تأثیرات فرهنگی نسبت داده می شود.
نظریه دیگری نشان می دهد که ترس از مارها و حیوانات مشابه ممکن است ناشی از ترس ذاتی از بیماری و آلودگی باشد. مطالعات نشان داده اند که این حیوانات تمایل به تحریک واکنش انزجار دارند، که ممکن است توضیح دهد که چرا فوبیای مار بسیار رایج است.
3. Acrophobia (ترس از ارتفاع)
آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع، بیش از 6 درصد افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. این ترس می تواند منجر به حملات اضطرابی و اجتناب از مکان های بلند شود. افرادی که از این فوبیا رنج می برند ممکن است برای اجتناب از مکان های مرتفع مانند پل ها، برج ها یا ساختمان های بلند تلاش کنند.
در حالی که معمولاً افراد هنگام مواجهه با ارتفاع درجاتی از ترس دارند، این فوبیا شامل ترس شدیدی ست که می تواند منجر به حملات پانیک و رفتارهای اجتنابی شود.
4. Aerophobia (ترس از پرواز)
آئروفوبیا یا ترس از پرواز، بین 10 تا 40 درصد از بزرگسالان رایج است، علیرغم این واقعیت که تصادفات هواپیما در واقع بسیار غیر معمول هستند. از هر 6 نفر 3 نفر دارای سطحی از این فوبیا هستند. برخی از علائم رایج مرتبط با این فوبیا شامل لرزش، تپش قلب و احساس سرگیجه است.
ترس از پرواز گاهی باعث می شود که افراد به طور کلی از پرواز اجتناب کنند.
5. Cynophobia (ترس از سگ)
ترس از سگ اغلب با تجربیات شخصی خاص مانند گاز گرفتگی در دوران کودکی همراه است. چنین رویدادهایی می توانند کاملاً آسیب زا باشند و منجر به واکنش های ترس شوند که تا بزرگسالی ادامه می یابد. این فوبیای خاص بسیار رایج است.
این فوبیا فقط یک ترس عادی نیست. این یک ترس غیرمنطقی و بیش از حد است که می تواند تأثیر جدی بر زندگی و عملکرد فرد داشته باشد.
به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به این اختلال ممکن است احساس کند نمی تواند در یک خیابان خاص راه برود زیرا می داند که سگی در آن محله زندگی می کند. این اجتناب می تواند بر عملکرد فرد در زندگی روزمره تأثیر بگذارد.
6. Astraphobia (ترس از رعد و برق)
آستروفوبیا ترس از رعد و برق و طوفان است. افراد مبتلا به این فوبیا وقتی با چنین پدیده های مرتبط با آب و هوا مواجه می شوند، احساس ترس شدیدی را تجربه می کنند. علائم آستروفوبیا اغلب شبیه علائم سایر فوبیاهاست و شامل لرزش، تپش قلب و افزایش تنفس است.
7. Trypanophobia (ترس از تزریق)
تریپانوفوبیا ترس از تزریق است، وضعیتی که گاهی اوقات باعث می شود افراد از درمان های پزشکی و پرستاران اجتناب کنند. مانند بسیاری از فوبیاها، این ترس اغلب درمان نمی شود زیرا افراد از شیء و موقعیت محرک اجتناب می کنند. برآوردها نشان می دهد که 20 تا 30 درصد بزرگسالان تحت تأثیر این نوع فوبیا هستند.
هنگامی که افراد مبتلا به این فوبیا مجبور به تزریق هستند، ممکن است احساس ترس شدید و تپش قلب را تجربه کنند.
8. Social Phobia (ترس از اجتماع)
فوبیای اجتماعی شامل ترس از موقعیت های اجتماعی ست و می تواند کاملاً ناتوان کننده باشد. در بسیاری از موارد، این اختلال می‌تواند به حدی شدید شود که افراد از رویدادها، مکان‌ها و افرادی که احتمالاً باعث ایجاد حمله اضطرابی می‌شوند اجتناب کنند.
افراد مبتلا به این اختلال می ترسند که دیگران آنها را تحت نظر بگیرند و یا تحقیر کنند. حتی کارهای معمولی و روزمره مانند خوردن یک وعده غذایی می تواند برای آنها اضطراب آور باشد. فوبیای اجتماعی اغلب در دوران بلوغ ایجاد می شود و می تواند در طول زندگی ادامه یابد مگر اینکه درمان شود.
این فوبیا رابطه مستقیم با اختلال اضطراب اجتماعی دارد، که در مقاله اضطراب اجتماعی چیست می‌توانید بیشتر درباره علائم و نحوه درمان آن بخوانید.
9. Agoraphobia (برزن‌هراسی)
آگورافوبیا شامل ترس از تنها ماندن در موقعیت یا مکانی ست که فرار از آن ممکن است دشوار باشد. این نوع ممکن است شامل ترس از مناطق شلوغ، فضاهای باز، یا موقعیت هایی باشد که احتمالاً باعث ایجاد حمله پانیک می شود.
10. Mysophobia (ترس از میکروب)
میسوفوبیا، یا ترس بیش از حد از میکروب ها و کثیفی، می تواند افراد را به نظافت شدید، شستن اجباری دست ها و حتی اجتناب از چیزها یا موقعیت هایی که کثیف تلقی می شوند، سوق دهد. در برخی موارد، این فوبیا ممکن است مربوط به اختلال وسواس فکری-اجباری باشد.
درباره وسواس و نحوه درمان آن در مقاله موثرترین درمان وسواس فکری ۲۰۲۳ بیشتر بخوانید.
این فوبیای رایج همچنین می‌تواند منجر به اجتناب از تماس فیزیکی با افراد دیگر به دلیل ترس از آلودگی و استفاده بیش از حد از مواد ضدعفونی‌کننده شود. افراد مبتلا به این اختلال همچنین ممکن است از مناطقی که احتمال وجود میکروب ها بیشتر است مانند مطب پزشک، هواپیما، مدارس و داروخانه ها اجتناب کنند.
آیا فوبیا قابل درمان است؟
همانطور که در ابتدا اشاره کردیم این بیماری یکی از شایع ترین بیماری های روانپزشکی است و می تواند اختلال قابل توجهی در عملکرد و بهزیستی فرد ایجاد کند. اما خوشبختانه، برای این مشکل درمان های ایمن و موثری وجود دارد.
برای درمان فوبیاها روان درمانی، تراپی و مواجه درمانی از موثرترین روش هاست. در بین آنها تراپی بهترین راه است که در روند آن ممکن است با توجه به شرایط فرد، از مواجه درمانی نیز استفاده شود. برای آشنایی بیشتر با این روش می‌توانید مقاله تراپی چیست و چرا خوبه و 4 نوع آن را بخوانید.
درمان مناسب به عوامل مختلفی از جمله علائم و شدت فوبیا بستگی دارد، بنابراین همیشه بهترین کار این است که با روانشناس یا تراپیست خود مشورت کنید تا یک برنامه درمانی مناسب برای وضعیت خاص خود ایجاد کنید.
شما می تونید با شماره 09308499715 برای گرفتن وقت مشاوره خود تماس بگیرید. ما دوست داریم به شما کمک کنیم.