موثرترین درمان وسواس فکری 2023

درمان وسواس فکری از مهم‌ترین دغدغه‌های افراد است، چرا که ocd یک اختلال سلامت روان است که در افراد با شدت‌های متفاوت بسیار رایج است. این اختلال باعث بروز افکار ناخواسته مکرری در ذهن شما می‌شود که سبب انجام رفتارهای تکراری و اجباری است که برای خود و دیگران آزاردهنده است.

درمان وسواس فکری معمولاً شامل 2 بخش روان درمانی و دارو است. در ادامه درباره این بیماری و نحوه های درمان بیشتر بخوانید. چرا که هر چه زودتر OCD تشخیص داده شود و درمان شود، سلامت روان بهتری خواهید داشت.

اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) چیست؟

وسواس فکری (OCD) وضعیتی است که در آن افکار و احساسات ناخواسته مکرری (وسواس) دارید که باعث می‌شود رفتارهای تکراری (اجبار) انجام دهید.

این رفتارهای تکراری می تواند به طور قابل توجهی در تعاملات اجتماعی و انجام وظایف روزانه اختلال ایجاد کند.

OCD معمولاً یک بیماری مادام العمر (مزمن) است، اما علائم آن می‌توانند به مرور زمان ظاهر شوند و بعد از مدتی از بین بروند.

البته هرکسی در مقطعی دچار وسواس می‌شود. به عنوان مثال، طبیعی است که گاهی اوقات خاموش بودن اجاق گاز یا قفل ها را دوباره چک کنید. مردم همچنین اغلب از عبارات “وسواس” در گفتگوهای روزمره استفاده می کنند.

اما OCD خیلی شدیدتر است. فرد مبتلا ممکن است ساعت ها از روز خود را به این افکار اختصاص دهد. وسواس در OCD ناخواسته است و افراد مبتلا به OCD از انجام رفتارهای اجباری لذت نمی برند.

همچنین وسواس انواع خاصی با شدت‌های متفاوت دارد که درباره انواع آن می‌توانید در مقاله انواع وسواس فکری اجباری بیشتر بخوانید.

تفاوت بین OCD و OCPD چیست؟

با وجود اینکه کاملا مشابه به نظر می‌رسند، اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) و اختلال شخصیت وسواسی-اجباری (OCPD) شرایط متفاوتی هستند.

OCPD یک اختلال شخصیتی است که باعث ایجاد دغدغه گسترده در راستا با کمال گرایی، سازماندهی و کنترل کردن می‌شود. که شما درباره اختلالات شخصیتی می‌توانید در مقاله ۱۱ تا از بدترین اختلالات شخصیتی چیست؟ بیشتر بخوانید.

افراد مبتلا به او سی دی معمولاً می‌دانند که وسواس ها و اجبارهای آنها مشکل ساز است و آنها نیاز به درمان این بیماری را در خود می‌پذیرند. که بر خلاف آن افراد مبتلا به OCPD معمولاً فکر نمی‌کنند در رفتار و باورهایشان مشکلی وجود داشته باشد.

OCD چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

وسواس فکری می‌تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. میانگین سن شروع علائم این اختلال 19 سالگی است. حدود 50 درصد از افراد مبتلا به OCD در دوران کودکی و نوجوانی نیز علائم خود را نشان می‌دهند.

به ندرت پیش می آید که فردی پس از 40 سالگی به OCD مبتلا شود.

علائم اختلال وسواس فکری اجباری چیست؟

علائم اصلی OCD وسواس فکریست که در فعالیت های عادی اختلال ایجاد می‌کند.

به عنوان مثال، افکارتان اغلب شما را از دیر رسیدن به سر کار باز می دارد. یا ممکن است برای آماده شدن برای به رختخواب رفتن در مدت زمان معقولی مشکل داشته باشید.

حتی ممکن است بدانید که این علائم مشکل ساز هستند، اما نمی‌توانید آنها را متوقف کنید. علائم OCD ممکن است بیایند و از بین بروند، با گذشت زمان کاهش یابند یا با گذشت زمان بدتر شوند.

اگر شما یا فرزندتان علائم OCD دارید که در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می کند، باید با یک روانشناس خوب صحبت کنید.

1. وسواس

وسواس در او سی دی افکار ناخواسته، مزاحم یا تصاویر ذهنی هستند که باعث اضطراب شدید می‌شوند. افراد مبتلا نمی‌توانند این افکار را کنترل کنند. اکثر افراد مبتلا متوجه می شوند که این افکار غیرمنطقی هستند.

نمونه های رایج عبارتند از:

1. ترس از تماس با مواد آلوده شناخته شده، مانند میکروب ها یا خاک.
2. ترس از آسیب رساندن به خود یا شخص دیگری به دلیل اینکه به اندازه کافی مراقب نیستید یا قرار است بر اساس یک انگیزه خشونت آمیز رفتار کنید.
3. افکار ناخواسته یا تصاویر ذهنی مرتبط با رابطه جنسی
4. ترس از اشتباه کردن
5. توجه بیش از حد به اخلاق و فضیلت ها
6. احساس شک یا انزجار
7. نگرانی بیش از حد در مورد گرایش جنسی یا هویت جنسی خود
8. نیاز به نظم، آراستگی، تقارن یا کمال
9. نیاز به اطمینان دائمی

2. اجبار

در او سی دی، اجبارها اعمال تکراری هستند که احساس می‌کنید برای تسکین یا رهایی از وسواس باید انجام دهید.

افراد مبتلا به OCD تمایلی به انجام این رفتارهای اجباری ندارند و از آنها لذت نمی‌برند. اما احساس می کنند که باید آنها را اجرا کنند وگرنه اضطرابشان بدتر می‌شود.

هر چند اجبار فقط به طور موقت کمک می‌کند افکار وسواسی دور شوند. وسواس ها به زودی برمی گردند و باعث مجدد اجبار می شوند.

اجبارها وقت گیر هستند و مانع فعالیت های مهمی می شوند که در واقع برای شما ارزش دارند.

مثالهای اجبار عبارتند از:

1. چیدمان چیزها به روشی بسیار خاص، مانند اقلام روی کمد
2. حمام کردن، تمیز کردن یا شستن دست‌های خود بارها و بارها
3. جمع آوری یا احتکار اقلامی که ارزش شخصی و مالی ندارند
4. چک کردن مکرر چیزهایی مانند قفل، کلید و درها
5. به طور مداوم بررسی می‌کند که به کسی آسیبی وارد نکرده باشد
6. دائماً به دنبال اطمینان است
7. آداب و رسوم مربوط به اعداد، مانند شمردن، انجام یک کار به مقدار مشخص، یا ترجیح دادن یا اجتناب بیش از حد اعداد خاص
8. گفتن کلمات یا دعاهای خاص در حین انجام کارهای نامرتبط

اجبار همچنین می تواند شامل اجتناب از موقعیت هایی که باعث ایجاد وسواس می‌شود باشد. بر ای مثال، امتناع از دست دادن یا دست زدن به اشیایی که دیگران زیاد آنها را لمس می کنند، مانند دستگیره در.

 

عوامل بروز اختلال وسواس فکری اجباری چیست؟

محققان نمی دانند دقیقا چه چیزی باعث بوجود آمدن OCD می‌شود. اما آنها فکر می‌کنند چندین عامل در توسعه آن نقش دارند، از جمله:

1. ژنتیک:

مطالعات نشان می‌دهد افرادی که یکی از بستگان درجه یک (والدین بیولوژیکی یا خواهر یا برادر) مبتلا به او سی دی دارند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند.

این خطر در صورتی افزایش می‌یابد که خویشاوند در کودکی یا نوجوانی به وسواس فکری مبتلا شده باشد.

2. تغییرات نورولوژیک:

مطالعات تصویربرداری تفاوت هایی را در قشر پیشانی و ساختارهای زیر قشر مغز در افراد مبتلا به او سی دی با افراد معمولی نشان داده است.

OCD همچنین با سایر شرایط عصبی مانند بیماری پارکینسون، سندرم تورت و صرع که بر مناطق مشابه مغز شما تأثیر می‌گذارد مرتبط است.

3. سندرم PANDAS

:PANDAS مخفف عبارت «اختلالات عصبی خودایمنی کودکان مرتبط با عفونت‌های استرپتوکوکی» است. این سندرم گروهی از شرایط را توصیف می‌کند که می‌تواند بر کودکان مبتلا به عفونت‌های استرپتوکوکی مانند گلودرد استرپتوکوکی یا مخملک تأثیر بگذارد.

وسواس فکری اجباری یکی از این شرایط است.

4. ترومای دوران کودکی:

برخی از مطالعات ارتباط بین آسیب های دوران کودکی، مانند سوء استفاده یا بی توجهی، را در ایجاد OCD نشان می‌دهند.

تشخیص وسواس فکری اجباری

در واقع هیچ آزمایشی برای تشخیص OCD وجود ندارد.

یک روانشناس پس از سؤال از شما در مورد علائم و سابقه پزشکی و سلامت روان،  مشکل شما را تشخیص می دهد.

روانشناسان از معیارهای توضیح داده شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، برای تشخیص وسواس فکری استفاده می‌کنند.

معیارها عبارتند از:

1. داشتن افکار وسواس گونه، اجبار یا هر دو
2. افکار وسواسی یا رفتار های اجباری از فرد زمان زیادی را می‌گیرد (بیش از یک ساعت در روز).
3. وسواس یا اجبار باعث ناراحتی می‌شود یا بر مشارکت فرد در فعالیت های اجتماعی، مسئولیت های کاری یا سایر رویدادهای زندگی تأثیر می‌گذارد.
4. علائم ناشی از مواد، الکل، داروها یا شرایط پزشکی دیگر نیست.
5. علائم از یک وضعیت سلامت روانی متفاوت، مانند اختلال اضطراب فراگیر، اختلال خوردن یا اختلال آنورکسیا قبل تشخیص هستند.

درمان وسواس فکری اجباری

رایج‌ترین و موثرترین برنامه درمانی برای وسواس شامل روان درمانی (گفتار درمانی) و دارو درمانی است.

اگر علائم شما با این نوع درمان فرقی نمی‌کند و علائم شما شدید است، روانشناس شما ممکن است از تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یا نوروفیدبک برای درمان شما استفاده کند.

درباره درمان نوروفیدبک در مقاله نوروفیدبک چیست و چه تاثیراتی دارد بیشتر بخوانید.

1. روان درمانی وسواس فکری شدید

روان درمانی و گفتار درمانی، اصطلاحی برای انواع تکنیک های تراپی است که هدف آن کمک به شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای ناسالم است.

در این نوع درمان شما با یک متخصص سلامت روان، مانند یک روانشناس یا تراپیست در ارتباط خواهید بود.

انواع مختلفی از روان درمانی وجود دارد. رایج ترین و مؤثرترین اشکال برای درمان OCD عبارتند از:

1. درمان شناختی رفتاری (CBT):

در طول CBT، یک روانشناس به شما کمک می‌کند تا افکار و احساسات خود را بررسی کرده و درک کنید. در طی چندین جلسه، CBT می‌تواند به تغییر افکار مضر کمک کند و عادت های منفی را متوقف کند،و حتی آنها را با عادت های سالم تری جایگزین کند.

2. مواجه شدن و واکنش (ERP):

ERP نوعی CBT است. در طول ERP، روانشناس شما را در معرض موقعیت‌های ترسناکتان قرار می‌دهد و از شما می‌خواهد در برابر اصرار برای انجام یک اجبار مقاومت کنید.

به عنوان مثال، درمانگر شما ممکن است از شما بخواهد که اشیاء کثیف را لمس کنید، اما بعد از آن شما را از شستن دست هایتان منع می‌کند.

با ماندن در یک موقعیت ترسناک بدون اینکه اتفاق منفی بیفتد، یاد می‌گیرید که افکار مضطرب شما فقط افکار هستند و لزوما واقعیت ندارند.

3. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT):

ACT به شما کمک می‌کند تا یاد بگیرید که افکار وسواسی را فقط به عنوان افکار بپذیرید و قدرت را از آنها سلب کنید. یک روانشناس ACT به شما کمک می‌کند تا با وجود علائم OCD یاد بگیرید که زندگی معناداری داشته باشید.

تکنیک‌های ذهن آگاهی مانند مدیتیشن نیز می‌توانند به بهبود علائم وسواس کمک کنند.

2. دارو برای درمان وسواس

داروهایی مانند مهارکننده های بازجذب سروتونین (SRIs)، SRIs انتخابی (SSRIs) و داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای ممکن است به درمان OCD کمک کنند.

روانپزشکان اغلب SSRI ها را برای OCD توصیه می‌کنند و آنها را با دوزهای بسیار بالاتر از برای درمان اضطراب یا افسردگی تجویز می‌کنند. SSRI های مورد تایید سازمان غذا و دارو  عبارتند از:

• فلوکستین.
• فلووکسامین.
• پاروکستین.
• سرترالین.

البته ممکن است ۸ تا ۱۲ هفته طول بکشد تا این داروها شروع به کاهش علائم وسواس کنند.

آیا می توانم از وسواس جلوگیری کنم؟

شما نمی توانید از OCD جلوگیری کنید. اما تشخیص و درمان به موقع می‌تواند به کاهش علائم و اثرات آن بر زندگی شما کمک کند.

اگر به موقع درمان نشوید، شکستن و درمان چرخه وسواس و اجبار دشوارتر است، زیرا تغییرات ساختاری در مغز شما رخ می‌دهد. به همین دلیل، اگر شما یا فرزندتان علائمی را تجربه کردید، مهم است که در اسرع وقت به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

خود مراقبتی افراد وسواس

جدای از جستجوی برای درمان پزشکی برای وسواس، تمرین های خودمراقبتی می‌تواند به مدیریت علائم شما کمک کند. مثالها عبارتند از:

1. داشتن خواب با کیفیت
2. ورزش منظم
3. داشتن یک رژیم غذایی سالم
4. گذراندن وقت با عزیزانی که از شما حمایت می کنند و وسواس شما را درک می‌کنند.
5. تمرین تکنیک های آرامش بخش، مانند مدیتیشن، یوگا، ماساژ و تجسم
6. پیوستن به یک گروه درمانی حضوری یا آنلاین برای افرادی که OCD دارند.

چه زمانی باید در مورد وسواس به پزشک مراجعه کنم؟

اگر شما یا یکی از عزیزانتان مبتلا به اختلال وسواس فکری-اجباری تشخیص داده شده‌اید، احتمالاً باید به طور منظم به روانشناس و/یا تراپیست خود مراجعه کنید تا مطمئن شوید که درمان شما مؤثر است.

اگر داروی OCD مصرف می‌کنید و متوجه عوارض جانبی ناخوشایند شده‌اید، حتما با روانپزشک خود درباره عوارض خود صحبت کنید.

مهم است که به یاد داشته باشید که اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) یک اختلال در سلامت روان است و مانند همه مشکلات دیگر سلامت روان، پیدا کردن کمک به محض ظاهر شدن علائم می‌تواند به کاهش مشکلات زندگی شما کمک کند.

روانشناسان و متخصصان سلامت روان می‌توانند طرح های درمانی ارائه دهند که می‌تواند به شما در مدیریت وسواس ها و اجبارهای خود کمک کند.

منبع:

• Obsessive-Compulsive Disorder (OCD)